Τετάρτη 1 Ιανουαρίου 2014

Ο ΜΕΓΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ

Γεννήθηκε στην Καισάρεια της Καππαδοκίας το 330 μ.Χ. Οι γονείς του Βασίλειος και Εμμέλεια ήσαν άνθρωποι με πολλή ευσέβεια και πλούτη. Αυτοί υπήρξαν κι οι πρώτοι δάσκαλοι κι οδηγοί του στη χριστιανική πίστη. Εξαιρετικά ευεργετικό ρόλο στην ανατροφή του Βασιλείου έπαιξε κι η γιαγιά του Μακρίνη.
Αφού ο Βασίλειος έμαθε τα πρώτα γράμματα  στα σχολεία της πατρίδας του, πήγε για ανώτερες σπουδές στην Κωνσταντινούπολη κι ύστερα στην Αθήνα. Στην πόλη αυτή της σοφίας και της επιστήμης ο Βασίλειος γνώρισε το συμμαθητή του Γρηγόριο το Θεολόγο και συνδέθηκε μαζί του με ιδιαίτερη και παραδειγματική φιλία. Καθ’ όλο το διάστημα των σπουδών τους μέσα στην ξακουστή Αθήνα οι δυο διαλεχτοί νέοι δεν γνώρισαν παρά μόνο δυο δρόμους. Τον ένα, που οδηγούσε στην Εκκλησία και τον άλλο, που τους έφερε στη Σχολή τους.
Μετά τη συμπλήρωση των φιλοσοφικών σπουδών του ο Βασίλειος επέστρεψε στην Καισάρεια κι έγινε δάσκαλος της Ρητορικής. Αυτή την εποχή δέχτηκε και το Άγιο Βάπτισμα σε ηλικία 26 χρόνων. Ο πόθος του να αφιερωθεί στην Εκκλησία τον έκαμε να αφήσει γρήγορα το επάγγελμα της ρητορικής και να αναλάβει ταξίδια σε διάφορες χώρες με σκοπό να γνωρίσει και μελετήσει την πνευματική ζωή των Ασκητών. Τότε επεσκέφθη την Αίγυπτο, Παλαιστίνη, Συρία και Μεσοποταμία. Η ζωή των Αγίων  των Αγίων αυτών αγωνιστών της αρετής τον είχε συγκινήσει βαθύτατα. Γύρισε στην πατρίδα του και αφού μοίρασε στους φτωχούς ό,τι είχε σε χρήμα, έφυγε για τα ερημητήρια του Πόντου (357 – 362). Εκεί τον επισκέφθηκε ο φίλος του Γρηγόριος και μαζί έζησαν μια ζωή αξέχαστη.  Ζωή προσευχής και μελέτη της Αγίας Γραφής. Στην έρημο όπου ζούσε έγραψε και τα σοφά συγγράμματά του περί μοναχισμού. Μετά από μερικά χρόνια γύρισε πάλι στην πατρίδα του, όπου ο Ευσέβιος, ο επίσκοπος Καισαρείας, τιμώντας τα εξαιρετικά του χαρίσματα, τον χειροτόνησε ιερέα. Μετά το θάνατο του Ευσεβίου τον διαδέχτηκε ο Βασίλειος στο επισκοπικό αξίωμα.
Στη νέα του αυτή θέση ο Άγιος Βασίλειος έδειξε όλα τα μεγάλα χαρίσματα της ψυχής του. Οι πιστοί βρήκαν στο πρόσωπό του τον αληθινό ποιμενάρχη με την πλατιά και μεγάλη καρδιά.
Εφάρμοσε τα λόγια του Ευαγγελίου «ο έχων δύο χιτώνας μεταδότω τω μη έχοντι». Ότι του έμεινε από την τεράστια οικογενειακή περιουσία έσπευσε να το μοιράσει στους φτωχούς, στους πεινασμένους, στους γυμνούς, στα ορφανά. Για τον εαυτό του κράτησε μόνο ό,τι του χρειαζόταν, για να ζει πολύ λιτά. Τα φιλανθρωπικά του ιδρύματα, νοσοκομεία, πτωχοκομεία και ξενώνες, που είναι γνωστά με το όνομα «Βασιλειάς», δείχνουν το τεράστιο φιλανθρωπικό έργο του. Η ζωή του ολόκληρη είναι αφιερωμένη για την αγάπη του Θεού και των ανθρώπων. Άρρωστος συνεχώς και πικραμένος από τις διάφορες αιρέσεις, αγωνιζόταν κάθε μέρα για τη σωτηρία του λαού του και τον υπερασπιζόταν.
Η συνομιλία που είχε με τον Μόδεστο, απεσταλμένο του αυτοκράτορα Ουάλη, που υποστήριζε τους Αρειανούς, είναι ενδεικτικός του θάρρους και της αυταπαρνήσεως του Μεγάλου και αληθινού Επισκόπου.
Κάποια μέρα  ο Μόδεστος επεσκέφθηκε το Βασίλειο και με ύφος αυστηρό του είπε :  Ο Μεγαλειότατος μ’ έστειλε να σου πω πώς, όταν αυτός διατάζει, οι άλλοι πρέπει να υπακούουν. Ο αυτοκράτορας διατάζει :  «Να παύσεις να εναντιώνεσαι στο θέλημά του. Να σταματήσεις να καταφέρεσαι εναντίον του Αρειανισμού, αλλιώς είναι αποφασισμένος να επέμβει.  Μπορεί να δημεύσει την περιουσία σου, να σε εξορίσει, να σε βασανίσει και στο τέλος να σε σκοτώσει».
Ο Επίσκοπος τον άκουσε ήρεμα και ατάραχα. Σαν τέλειωσε, με το χαμόγελο στα χείλη τον ρώτησε : «Έχεις  τίποτε άλλο να μου πεις»; Ο Μόδεστος συγχυσμένος από την απάντηση του Δεσπότη, πρόσθεσε : «Και δεν τα φοβάσαι αυτά;» Τότε ο Βασίλειος με το θάρρος που τον διέκρινε είπε στο Μόδεστο : «Πες στο Βασιλιά πως τίποτε απ’ όλα αυτά που είπες, δε με φοβίζει. Δήμευση της περιουσίας μου δε φοβάμαι γιατί η μόνη περιουσία που έχω είναι λίγα βιβλία και αυτό το τριμμένο ράσο. Η εξορία που μου ανάφερες δε με τρομάζει. Τα βασανιστήρια με τα οποία με απειλείς δεν με ταράσσουν γιατί το κορμί μου είναι τόσο αδύνατο, ώστε με την πρώτη πληγή θ’ αφήσει την ψυχή μου να πετάξει κοντά στον Κύριο Θεό μου. Αλλά και ο θάνατος που με απειλείς θα είναι χαρά για μένα και λύτρωση, γιατί θα με ενώσει γρηγορότερα με το Θεό. Ακούγοντας τα λόγια αυτά του Βασιλείου ο Μόδεστος έμεινε άφωνος. Κάποια στιγμή με ταπείνωση άνοιξε το στόμα του και είπε : «Πρώτη φορά στη ζωή μου έχω ακούσει από επίσκοπο τέτοια τολμηρή γλώσσα».
«Ίσως, είπε ο Βασίλειος, και πρώτη φορά στη ζωή σου βρήκες επίσκοπο άξιο της αποστολής του. Εμείς οι χριστιανοί είμαστε πράοι και ταπεινοί. Σεβόμαστε όχι μονάχα τους άρχοντες, αλλά και τον τελευταίο άνθρωπό. Όταν όμως μας θίξουν την πίστη προς τον Θεό  και ζητήσουν να μας κάνουν όργανα της αμαρτίας, τότε από αρνιά, που είμαστε, γινόμαστε λιοντάρια. Τότε η φωτιά, τα θηρία, τα σιδερένια νύχια με τα ξεσχίζουν τις σάρκες και όλα τα είδη του βασανισμού δε με φοβίζουν κι ούτε με τρομάζουν. Ένα πράγμα μόνο με φοβίζει και με τρομάζει, η παρακοή στο θέλημα του Θεού. Ας τα ακούσει όλα αυτά ο Βασιλιάς». Ο Μόδεστος έμεινε έκπληκτος μπροστά στη στάση αυτή του πραγματικού Επισκόπου έφυγε, χωρίς να τολμήσει ποτέ πια ούτε αυτός ούτε ο Βασιλιάς να ενοχλήσουν το Βασίλειο.
Η φωτεινή κι υπέροχη δράση αυτού του μεγάλου διαβάτη της ζωής σταμάτησε δυστυχώς πολύ νωρίς.
Πέθανε την 1η Ιανουαρίου του 379 μ. Χ. σε ηλικία 49 περίπου ετών. Η τελευταία του φράση ήταν :  «Κύριε, στα χέρια Σου παραδίδω το πνεύμα μου». Στην κηδεία του που έγινε ύστερα από οκτώ ημέρες, ήταν τόσος ο συνωστισμός, που πολλοί άνθρωποι πέθαναν από ασφυξία.
Ο Άγιος Βασίλειος είναι χωρίς αμφιβολία ένας από τους Μεγάλους Πατέρες και Οικουμενικούς Διδασκάλους της Εκκλησίας μας. Μέγας στην πίστη και την αρετή. Μέγας στην σοφία και το έργο το συγγραφικό. Τα πολλά και ποικίλα συγγράμματα, δογματικά, ηθικά, ασκητικά, και παιδαγωγικά θα φωτίζουν όλους τους αιώνες το χριστιανικό κόσμο και θα θαυμάζονται από τους επιστήμονες όλων των εποχών. Μέσα σ’ όλα αυτά διαμάντι είναι η λειτουργία που έγραψε με τις υπέροχες και γεμάτες κατάνυξη ευχές.
Η Εκκλησία μας ονομάζει το Βασίλειο και Ουρανοφάντορα, γιατί με τη διδασκαλία του φανέρωσε στον κόσμο τα μυστήρια των Ουρανών. Η μνήμη του αγιάζει την πρώτη μέρα του έτους. Το υπέρλαμπρο παράδειγμά του θα είναι πάντα υπόδειγμα σε όσους ποθούν και διψούν να ’ναι το πέρασμά τους από τη ζωή αυτή αγέραστο, σταθερό, φωτεινό κι ακατάλυτο μέσα στους χρόνους και τους καιρούς.
Απολυτίκιο  Ήχος  α΄
Εἰς πᾶσαν τήν γῆν ἐξῆλθεν ὁ φθόγγος σου, ὡς δεξαμένη τόν λόγον σου· δι’ οὗ θεοπρεπῶς ἐδογμάτισας, τήν φύσιν τῶν ὂντων ἐτράνωσας, τά τῶν ἀνθρώπων ἢθη κατεκόσμησας. Βασίλειον ἱεράτευμα, Πάτερ ὃσιε, πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, σωθῆναι τάς ψυχάς ἡμῶν. 
† ΠΡΩΤΟΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΣ
ΣΩΦΡΟΝΙΟΣ ΣΜΑΡΑΓΔΑΚΗΣ.