Ο Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος γεννήθηκε στην Γαλιλαία. Ο πατέρας του ονομαζόταν Ζεβεδαίος και η μητέρα του Σαλώμη. Η οικογένεια του ήταν φτωχή. Τόσο ο ίδιος όσο και ο αδερφός του Ιάκωβος δεν μορφώθηκαν, αφού από μικρή ηλικία βοηθούσαν τον πατέρα τους να βγάλει τα προς το ζην, ψαρεύοντας.
Όταν ο Ιησούς κάλεσε τον Άγιο Ιωάννη και τον αδερφό του Ιάκωβο να τον ακολουθήσουν, εκείνοι το έπραξαν χωρίς κανένα δισταγμό και από ψαράδες έγιναν μαθητές του Χριστού. Ο Άγιος Ιωάννης, μάλιστα, ήταν ο αγαπημένος μαθητής Του. Μην ξεχνάμε ότι αυτόν διάλεξε ο Ιησούς για προστάτη της Παναγίας. Ο Ιωάννης, μετά τη Σταύρωση, τιμώντας και κάνοντας πράξη την επιθυμία του Ιησού, οδήγησε την Παναγία στο σπίτι του και την φρόντισε μέχρι την Κοίμησή Της σαν να ήταν γιος της.
Μέχρι την Κοίμηση της Παναγίας, ο Άγιος Ιωάννης κήρυττε το Λόγο του Θεού στην περιοχή των Ιεροσολύμων. Μετά την Κοίμησή Της, ταξίδεψε στη Μικρά Ασία και εκεί διέδωσε τη Χριστιανική Πίστη υπομένοντας διωγμούς, ξυλοδαρμούς και φυλακίσεις.
Το 94 μ. Χ. εξορίστηκε στο νησί της Πάτμου. Εκεί συνάντησε για άλλη μια φορά δύσκολες συνθήκες, αφού όλοι οι κάτοικοι του νησιού ήταν ειδωλολάτρες. Με τη βοήθεια όμως του Θεού συνέχισε το αποστολικό του έργο και τελικά κατάφερε να βαπτίσει πολλούς Χριστιανούς.
Το σημείο όπου γίνονταν οι βαπτίσεις αυτές ήταν στην παραλία. Στις μέρες μας το σημείο αυτό είναι περιφραγμένο και μπορούμε να το επισκεφθούμε αν βρεθούμε στο νησί της Πάτμου.
Πάνω από τη Χώρα της Πάτμου δεσπόζει το μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου. Στα μέσα περίπου του δρόμου που συνδέει τη Χώρα με το μοναστήρι βρίσκεται το «Σπήλαιο της Αποκάλυψης». Σε αυτό το σπήλαιο έλαβε ο Άγιος Ιωάννης από το Θεό την «Αποκάλυψη» μέσω οραμάτων που έβλεπε. Ότι είδε στα οράματα, αυτά τα έγραψε και μάλιστα στην Ελληνική γραφή.
Σε βαθιά γεράματα, ο Άγιος Ιωάννης έφυγε από την Πάτμο και πήγε στην Έφεσο. Αφού επανήλθε πάλι στην Έφεσο ο επιστήθιος του Χριστού μαθητής, εκεί με τη βοήθεια του Θεού, έγραψε το «Κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο». Για το λόγο αυτό ο Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος ονομάζεται και Ευαγγελιστής Ιωάννης. Εκεί πέρασε την υπόλοιπη ζωή του.
Ήτο πενήντα εξ ετών όταν έφυγε από τα Ιεροσόλυμα για το κήρυγμα.
Πέρασε εννέα χρόνια κηρύττοντας έως ότου εξορίσθηκε. Στην εξορία στην Πάτμο πέρασε δεκαπέντε χρόνια. Ύστερα δε από την εξορία έζησε άλλα εικοσιέξ χρόνια. Ώστε όλα τα έτη της ζωής του που πέρασε ήσαν εκατόν πέντε και επτά μήνες.
Έτσι έζησε ο Απόστολος του Κυρίου και αγωνίσθηκε για την ευσέβεια μέχρις αίματος.
Έκανε πάρα πολλά θαύματα και επέστρεψε αμέτρητα πλήθη απίστων από διάφορα έθνη στην πίστι του Χριστού. Πέρασε αρκετόν χρόνον της ζωής του στο σπίτι του Δόμνου, που ο ίδιος τον ανέστησε μαζί με τους επτά μαθητές του και τέλος έφυγε μαζί μ' αυτούς από το σπίτι.
Αφού έφθασε σ' ένα τόπο στους μεν μαθητές του παρήγγειλε να καθίσουν εκεί, αυτός δε αφού προχώρησε μπροστά σε μικρή απόσταση, προσευχήθηκε. Ήταν δε ώρα πρωινή.
Έπειτα, αφού επέστρεψε, πρόσταξε τους μαθητές του να σκάψουν τη γη σε σχήμα σταυρού, τόσο μόνον, όσο ήτο το μέτρον του σώματός του. Αφού ξαπλώθηκε λοιπόν μέσα σ' εκείνον το σκαμμένον τόπον, αποχαιρέτησε τους μαθητές του που έκλαιγαν πικρά και είπε: «Σύρετε το χώμα της γης που είναι μητέρα μου και με αυτό σκεπάστε με».
Εκείνοι αφού τον ασπάσθηκαν και τον αποχαιρέτησαν, σκέπασαν το σώμα του μέχρι τα γόνατα. Έπειτα πάλι αφού τον ασπάσθηκαν τον σκέπασαν μέχρι το λαιμό. Και πάλι αφού για τρίτη φορά τον ασπάσθηκαν έβαλαν πάνω στο ιερό του πρόσωπο ένα μανδήλι και κλαίγοντας πικρά σκέπασαν όλο το σώμα του. Τότε ανέτειλε και ο ήλιος.
Αφού έκλαψαν οι μαθηταί, γιατί έμειναν ορφανοί από το δάσκαλό τους, γύρισαν στην πόλη διηγούμενοι τα σχετικά με τον Απόστολο.
Οι άλλοι αδελφοί όταν τα άκουσαν αυτά επήγαν στον τάφο και αφού έσκαψαν δεν βρήκαν τίποτε. Τότε λοιπόν επέστρεψαν κλαίγοντας θερμώς για τη στέρηση τέτοιου ποιμένος.
Η μνήμη του εορτάζεται στις 26 Σεπτεμβρίου.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος β' .
Ἀπόστολε Χριστῷ τῷ Θεῷ ἠγαπημένε, ἐπιτάχυνον ρῦσαι λαόν ἀναπολόγητον· δέχεταί σε προσπίπτοντα, ὁ ἐπιπεσόντα τῷ στήθει καταδεξάμενος· ὅν ἱκέτευε Θεολόγε, καί ἐπίμονον νέφος ἐθνῶν διασκεδάσαι, αἰτούμενος ἡμῖν εἰρήνην καί τό μέγα ἔλεος.»
